Şaşılık erken tespit edilip tedavi edilirse sıklıkla mükemmel sonuçlarla düzeltilebilir. Şaşılık nedeniyle iki göz aynı anda aynı şeye odaklanamadığı için beyin gözlerden birinden gelen (çoğunlukla daha çok kayan göz) görüntüyü görmezden gelir. Şaşılık zamanında tedavi edilmezse daha çok kayan gözde göz tembelliği gelişir (şaşılık ambliyopisi). Yine her iki göz birlikte kullanılamadığı için derinlik algısı bozulur, bu da pek çok günlük işi ve hobiyi, özellikle de spor ve göz koordinasyonu gerektiren diğer fiziksel aktiviteleri engeller.

Şaşılık, iki gözün birbiriyle olan paralelliğini kaybetmesi durumudur. Yaklaşık olarak çocukların %5'inde, yetişkinlerin ise %1'inde şaşılık görülür.

Şaşılığın tedavisi, görme keskinliğini artırmak için hipermetropi, miyopi ve astigmatizma gibi kırma kusurlarının gözlükle düzeltilmesiyle başlar. Göz tembelliği varsa iyi gören gözün kapatılarak zayıf gözün kuvvetlendirilmesi ile devam eder. Göz egzersizleri ve prizma tedavisi de kullanılan diğer cerrahi dışı yöntemlerdir.

Bir çocuğun gözünde kayma ilk fark edildiğinde ebeveynler bazen bekleyip durumun kendi kendine düzelip düzelmediğini görmek isteyebilir. Ama şaşılık genellikle kendiliğinden geçmez, hatta giderek daha da kötüleşebilir. Şaşılık belirtileri görüldüğünde, doğru tedavi planını belirlemek ve olası görme kaybını önlemek için derhal bir doktora başvurulmalıdır.

Şaşılık her yaşta ortaya çıkabilmesine rağmen, genellikle 6 yaşından önce görülür ve en sık başladığı yaş 2-3 yaştır. Çocuklar şaşılıkla da doğabilir, 6 aylıktan önce ortaya çıkarsa konjenital (doğuştan) olarak adlandırılır, 2-3 yaş arasında başlarsa çocukluk çağı, yetişkinlikte gelişirse erişkin şaşılığı olarak adlandırılır.

Miyop risk faktörlerini araştırmak için farklı ülkelerde yapılan çeşitli çalışmalarda miyopi görülme oranlarında büyük ölçüde farklılık olsa da, miyopi ile yükseköğrenim arasında anlamlı bir ilişki olduğu tüm çalışmalarda bildirilmektedir. Ayrıca, araştırmalar genel olarak beyaz yakalı çalışan kişilerin mavi yakalılara göre daha fazla miyopiye sahip olduğunu göstermektedir.

Açık havada yapılan aktivitelerin (oyun, spor, yürüyüş veya dışarıda yapılan herhangi bir fiziksel aktivite) süresinin arttırılması (günde en az 1.5-2 saat) Yakın çalışma süresinin azaltılması, yakın okurken kitap ya da telefon vb. cihazların gözden uygun mesafede tutulması "20–20–20" kuralının uygulanması: yakın çalışma sırasında her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 20 feet (6 metre) uzaktaki bir nesneye bakılması Miyopinin başlangıcına ve ilerlemesine katkıda bulunan yeni risk faktörleri olarak tanımlanan sigaraya maruz kalmanın azaltılması ya da mümkünse tamamen ortadan kaldırılması ve psikolojik stresle baş etme yöntemlerinin öğretilmesi . Beslenme alışkanlıklarında değişiklikler (bol miktarda sebze, meyve, tam tahıl ve yağsız protein içeren vitamin ve mineral açısından zengin, işlenmiş şeker ve rafine karbonhidrat tüketiminden kaçınarak, işlenmemiş gıdaları ve doğal şeker kaynaklarını içeren beslenme)

Miyopi geleneksel olarak standart gözlüklerle veya kontakt lenslerle, lenslerin ışık ışınlarını makula üzerine odaklayarak net mesafe görüşü sağlamasıyla düzeltilir. Miyopi stabil hale geldikten sonra diğer tedavi yaklaşımları (refraktif cerrahi) düşünülebilir.

Miyopi, uzaktaki nesnelerin bulanık görünmesine neden olan bir kırma kusurudur. Miyop gözlerde ışık retina (gözün arkasındaki ışığa duyarlı tabaka) yerine onun önünde odaklanır. Miyopinin en yaygın belirtileri: uzaktaki şeyleri görememe, net görebilmek için gözleri kısma ihtiyacı, başağrısı ve gözde yorgunluk hissidir.

Miyopi, az görme için gözlüğe ihtiyaç duymaktan çok daha önemli bir problemdir. Miyopi, sadece görmeyi ve yaşam kalitesini etkilemekle kalmaz, aynı zamanda kişinin yaşamı boyunca göz sağlığı risklerini artıran ilerleyici bir göz bozukluğudur. Her 1 derecelik miyopi artışı, makula dejenerasyonu (sarı nokta hastalığı) için yüzde 58, glokom için yüzde 20, katarakt için yüzde 21 ve retina dekolmanı için yüzde 30’luk risk artışına yol açar.

Hayır, miyopi tedavi edilemez veya geri döndürülemez; ama uygun yönetim protokolüyle miyopinin ilerlemesi yavaşlatılabilir, hatta durdurulabilir. Bu nedenle özellikle miyopi gelişme riski yüksek çocuklarda rutin göz muayenelerinin zamanında yapılarak miyopinin erken dönemde fark edilip tedavinin uygun zamanda başlanması sonuç miyopinin daha düşük kalmasını sağlamak açısından çok büyük önem taşır.

Çocuklarda ve gençlerde ekran başında geçirilen zaman ile miyopi gelişimi arasındaki bağlantıyı gösteren çok sayıda araştırma vardır, bu olumsuz etkiler 10 yaşın altındaki görsel gelişimi devam eden çocuklarda en fazladır.

Ailede miyopisi olan birinin varlığı (ebeveynlerden biri miyopsa risk artar (3 kat), her iki ebeveynde de miyopsa risk 5-6 kat artar), Yakın çalışma gerektiren işlerin yoğun şekilde yapılması (kitap okuma, el işi veya metin düzenleme gibi), Ekran karşısında uzun zaman geçirme (araştırmalar, her gün ekran karşısında uzun süre vakit geçiren kişilerin, özellikle de çocukların, miyop açısından daha büyük risk altında olduğunu gösteriyor) Kapalı mekânlarda çok zaman geçirme

Kataraktlı bir bebek, etkilenen gözüyle iyi göremez. O gözden beyne net olmayan görüntüler gittiği için, beyin daha iyi gören diğer gözün sağladığı görüntüleri dikkate alır ve bu gözden gelen görüntüleri görmezden gelmeyi öğrenir. Bu durum kataraktlı gözdeki görmenin gelişimini olumsuz etkiler. Buna "göz tembelliği" denir. Özellikle yaşamın ilk birkaç ayında beyine net görüntüler ulaşmadığı konjenital katarakt gibi durumlarda kalıcı olarak görme azalması gelişir.

Katarakt, göz merceğinin herhangi bir nedenle bulanıklaşması durumudur. Konjenital, bunun doğumdan önce veya bebeğin yaşamının ilk yılında meydana geldiği anlamına gelir. Doğuştan kataraktı olan bir bebeğin bir veya iki gözünde bulanıklık vardır.

Görmeyi en iyi hale getirmek için çocuklarda kataraktın erken ameliyatı önemlidir. Bunun nedeni, beynin hâlâ gelişmekte olması ve normal görme gelişimi için ışığın gözün arkasına ulaşabilmesi gerekliliğidir. Katarakt gibi herhangi bir engel olduğunda bu en kısa zamanda cerrahi ile ortadan kaldırılmazsa daha sonra halledilse bile kalıcı görme bozukluğuna veya körlüğe neden olabilir.

Ailelerin eğitimi ve desteği, konjenital katarakt ameliyatı sonrasında çok değerlidir; göz damlalarının saatinde ve düzgün uygulanması ve komplikasyon belirtilerinin tanınması da dahil olmak üzere ameliyat sonrası bakıma ilişkin doktorların talimatlarını uygulamaları çok önemlidir. Ameliyat sonrası çocuğun net görmesi için gereken gözlük veya kontakt lens kullanımının sağlanması, göz tembelliği tedavisi için kapama tedavisinin uygulanması, kontrol muayenelerinin düzenli olarak yapılması gibi konularda ailelere büyük sorumluluklar düşmektedir.

Çocuklarda katarakt ameliyatı sonrası iyileşme süresi, vakanın bireysel durumuna ve kullanılan cerrahi tekniğe göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak çoğu çocuk ameliyattan sonraki bir ila iki hafta içinde normal aktivitelerine dönebilir, ancak görmenin tamamen stabil hale gelmesi birkaç hafta sürebilir.

Yenidoğan bebekler, doğumdan sonraki 72 saat içinde ve sonrasında 1-3 ay arası çocuk doktoru/ aile hekimi veya göz doktoru tarafından rutin olarak muayene edilirler. Bu rutin sağlıklı çocuk göz taramalarında, kırmızı reflenin anormal olması ve/veya oftalmoskopide (gözün arkasının incelendiği cihaz) optik diskin görülememesi durumunda konjenital katarakttan şüphelenilir. Bebeğinizin gözü şeffaf gözükmüyorsa, gri ya da beyaz görünüyorsa katarakt olduğunun işareti olabilir. Rutin yenidoğan ve 1 yaş kontrolünün önemli bir kısmı da parlak bir ışık kullanarak kırmızı reflenin değerlendirilmesidir. Kırmızı refle, bazen flaşlı fotoğraflarda görülen kırmızı göz efektine benzeyen, gözün arkasından gelen bir yansımadır. Kırmızı refle yoksa ya da zayıfsa lenste opaklaşma olabilir. Gözbebekleri genellikle siyah renktedir. Ancak katarakt onların bulanık görünmesine neden olabilir. Bulanıklık beyaz veya gri olabilir. Fotoğraflarda gözbebeklerinde görülmesi beklenen kırmızı refle görülmez, ya da her iki gözdeki refle birbirinden farklıdır. Bebek/çocuk çevreye ilgi göstermeyebilir. Gözde titreme (nistagmus) ve/veya kayma (şaşılık) eşlik edebilir. Göz herhangi bir objeye sabit bakamayabilir, “arayıcı göz hareketleri” görülebilir.

Konjenital katarakt, doğumda mevcut olabileceği gibi doğumdan kısa bir süre sonra da ortaya çıkabilir.

Çocuklarda katarakt ameliyatı daha komplekstir ve sonuçlar daha az tahmin edilebilirdir çünkü göz hala büyümeye devam etmektedir. Yetişkinlerde genellikle lokal anestezi ile yapılırken çocuklarda genel anestezi gerekmektedir. Çocuklarda özellikle yaşı küçükse (2 yaş altı) yetişkinlerden farklı olarak ameliyat sırasında çıkarılan doğal mercek yerine yapay mercek (göz içi lensi) konulmaz bunun yerine ameliyattan sonra net görmeyi sağlamak için gözlük veya kontakt lens kullanılması gerekir. Daha büyük çocuklarda yapay mercek yerleştirilebilir ama bunun ölçüsünün belirlenmesi de yetişkine göre daha fazla deneyim gerektirir

Tek taraflı kataraktlar mümkün olduğu kadar erken (4-6 haftalıkken) ameliyat edilmelidir. 4 haftadan önce ameliyat etmek genel anestezi komplikasyon riskini ve afakik glokom riskini artırırken, 6 haftadan sonra ameliyat etmek ise ambliyopi riskini artırır. Bilateral kataraktlar ise 6-8 haftalıkken, her göz birer hafta arayla ameliyat edilmelidir. Eğer çocuk genel anestezi açısından sistemik olarak yüksek riskli ise, her iki göz, deneyimli bir cerrah tarafından, her göz için tamamen farklı aletlerle eş zamanlı olarak ameliyat edilebilir.

Ameliyattan sonra doğal merceğin sunduğu odaklanma gücünü yerine koyacak gözlük ya da kontakt lenslere genellikle ihtiyaç olmaktadır.

Görme sorunu olan çocuklar genellikle okuma, yazma, sınıfta tahtayı görme ve akademik görevlerini tamamlama konusunda zorluk çekerler ve bu da sonuçta okulda düşük performansa yol açar.

Yaşamın erken dönemlerinde ekrana maruz kalmanın yüksek astigmatizma riskiyle ilişkili olabildiği bildirilmiştir, bunun da göz tembelliği gelişme olasılığını arttırması mümkündür.

Öncelikle görme azlığına yol açan nedenler ortada kaldırılır. Görmeyi engelleyen katarakt veya belirgin kapak düşüklüğü gibi durumlarda ameliyat en erken zamanda yapılmalıdır. Şaşılık ve kırma kusurları (hipermetropi, miyopi ya da astigmatizma) varlığında uygun gözlük veya kontakt lenslerle görme arttırılmaya çalışılır. Bir sonraki adım, beyni yeniden eğitmek ve onu az gören gözü kullanmaya zorlamaktır. Beyin göz tembelliği olan gözü ne kadar çok kullanırsa o kadar güçlenir. Bu, genellikle çocuğun iyi gören gözünün kapatılması ile sağlanır. Bazı durumlarda, daha iyi gören gözde görmeyi bulanıklaştırmak için göz damlaları ya da mercekler de kullanılabilir. Tedaviye başladıktan sonra birkaç hafta içinde görme artmaya başlayabilir. Ancak en iyi sonuçları elde etmek çok daha uzun sürer. Göz tembelliği tedavisi tamamlandıktan sonra da yeniden gelişmemesi zaman zaman bu tedavileri tekrarlamak gerekebilir.

Çocuğunuzun göz tembelliği olduğunu anlamak her zaman kolay değildir. Çoğu çocukta, göz taramaları sırasında az gördüğü anlaşılıp ayrıntılı göz muayenesi yapılana kadar teşhis konulamaz. Aileler hangi durumlarda göz tembelliğinden şüphelenebilir: - Gözlerden birinde ara sıra da olsa kayma olması - Gözlerini kısarak bakma, ovuşturma veya bir gözünü kapatma - Sık sık başını aynı tarafa doğru eğme ya da çevirme (baş pozisyonu) - Sürekli bir yerlere çarpma - Okumada güçlük

Genellikle sadece bir gözde olur, ancak, bazı çocuklarda her iki gözde yüksek kırma kusuru veya görmeyi engelleyen herhangi bir sorun varsa, her iki gözde birden göz tembelliği gelişebilir.

Göz tembelliği (ambliyopi), yaşamın erken dönemlerinde anormal görme gelişimi nedeniyle bir gözde görmenin az olmasıdır. Çocuklarda herhangi bir nedenle gözlerden biri bulanık, diğeri net görüyorsa beyin bir süre sonra bulanık gözden gelen görüntüleri görmezden gelmeye başlar ve görmek için yalnızca net gören gözü kullanır. Bu durum aylar ya da yıllar boyunca devam ederse (yani zamanında tedavi edilmezse) kalıcı görme kaybı yani göz tembelliği gelişir.

Yetişkinlerde göz tembelliğini tedavi etmek mümkündür ancak daha uzun sürer ve genellikle daha az etkilidir.

Bazı çocuklar göz tembelliği ile doğar, bazılarında ise daha sonra gelişir. Göz tembelliği gelişme riski yüksek olan çocuklar: - Erken (prematüre) doğan - Düşük doğum ağırlığı olan - Ailesinde göz tembelliği, çocukluk çağı kataraktı veya diğer göz rahatsızlıkları (özellikle yüksek kırma kusuru ya da şaşılık) öyküsü olan - Gelişim geriliği olan çocuklar